Koninklijk Instituut voor de Tropen
Amsterdam
In 2010 is een ontwerp gemaakt voor een architectenselectie voor de renovatie/ herindeling van het Koninklijk Instituut voor de Tropen.
Het monumentale gebouwencomplex van het Koninklijk Instituut uit 1926, gelegen op de hoek van de Mauritskade en de Linnaeusstraat te Amsterdam is ontworpen in eclecticistische stijl door architect Van Nieukerken. Typerend zijn de verschillende functies van het Instituut welke architectonisch losgekoppelde gebouwdelen zijn, vervlochten tot een eenduidig gebouwencomplex met talloze decoraties op en in het in- en exterieur. Het geheel is een betekenisvolle en symbolische verwijzing naar de diverse aspecten van het werk van het toenmalig Koloniaal Instituut.
Van origine is het Koninklijk Instituut voor de Tropen gebouwd als een instituut voor onderzoek naar- en verbreding van kennis over de tropen. Inmiddels is het werkgebied van het Instituut uitgegroeid tot meer dan de tropen en de koloniën alleen. Tegenwoordig is het Instituut een onafhankelijk kennis- en expertise centrum voor internationale en interculturele samenwerking. Het gebouwencomplex is door de veranderingen binnen de organisatie van het instituut meerdere malen aangepast en uitgebreid. In 1967 is het hotel toegevoegd, later het les-kantorengebouw bij de Muiderkerk, de entrees en de ondergrondse depots op het achtergebied.
Bij het zoeken naar een bij de vraag passende visie en concept is er niet alleen gekeken naar de opbouw van de historische structuren van het gebouwencomplex, maar ook naar de betekenis van de oorsprong van het gebouw en het hierin gevestigd Instituut. Hierbij is er gezocht naar een passende typologie dat dit alles uitbeeldend kan onderstrepen.
Visie- Conceptplein voor Ontmoeting van het Verleden met het Heden, Cultuur met Natuur en het Mondiale met het Hier
De visie is gebaseerd op de realisering van een plein als ruimtelijke schakel dat zich uitstrekt van de entree van het museum, langs de Linnaeusstraat, onder de huidige hoteltoren door tot aan het park. Centraal hierbij staat niet alleen het faciliteren van de ontmoeting tussen de wereld en deze plek, maar ook de ontmoeting van het monumentale verleden met het heden en cultuur met het naastliggende park. Aan dit plein zijn de verschillende functies met elk hun eigen identiteit gekoppeld. Om dit te onderstrepen is een gelaagdheid aan gebracht in de verschillende tijden door het toe te voegen programma met een moderne uitstraling vorm te geven, passend binnen de ritmiek van de monumentale omgeving.
Door het volume van de verschillende functies voor het hotel en de kantoren alsmede het bestaande hotelgebouw los te houden van de begane grond kan het plein onder de bebouwing door worden voortgezet tot aan het park. Op de beide uiteinden van het plein worden het entreepaviljoen van het museum en de voet van het theater gesitueerd. Door het hotel aan de zuidzijde van het plein door te trekken tot aan de Linnaeusstraat ontstaat er een duidelijke richting van het plein enerzijds richting het park en anderzijds naar het aan de overzijde van de Linnaeusstraat gelegen historische landmark, de Muiderkerk waar tevens een onderdeel van het KIT is gehuisvest.
Zo kunnen de verschillende bouwdelen van het Koninklijk Instituut voor de Tropen ruimtelijk aan elkaar worden gekoppeld. Door de foyer als een grote luifel over een glazen pui te laten steken loopt het exterieure plein uitnodigend over in het interieure plein. Dit kan worden versterkt door de inrichtingselementen van het exterieure plein op het interieure plein door te zetten. Door aan beide zijden van de foyer de volumes van het hotel en de kantoren toe te voegen ontstaat een ritmiek welke zich naadloos voegt in de omliggende historische structuur.
Opdrachtgever:
Koninklijk Instituut voor de Tropen
Architect:
Ronnie Kuiper als architect | partner bij Van Hoogevest Architecten
Beeldmateriaal:
Van Hoogevest Architecten & Ronnie Kuiper