top of page

Appartementen

Gendt

In augustus 2020 heeft de Woonstichting Gendt aan ASK architecten gevraagd om een studie te maken naar het inpassen van appartementen op de hoek Nijmeegsestraat en de Pastoor Pelgromlaan te Gendt Het betreft appartementen van tussen de 50 en 75 m2 gebruiksoppervlak. Op 11 februari 2021 is het plan (informeel) collegiaal in een vooroverleg besproken met de welstand, stedenbouw en monumentenzorg van de gemeente Lingewaard. De reflectie uit dit overleg is verwerkt in het nu voorliggende Schetsontwerp.

< Terug

Direct achter de Villa Ganita is recent een eenlaagse uitbreiding gemaakt (2004) ten behoeve van een Kinderopvang, Peterspeelzaal en het Museum. Op dit moment bevindt zich in de Villa Ganita het Oorlogsmuseum en wordt op de verdieping bewoond. Dit is een antikraak constructie. Naast de Villa Ganita (aan de westzijde) aan de Nijmeegsestraat bevindt zich een vrijstaande woning (Perceel Sectie A: percelen 1292). Direct daarnaast aan de westzijde liggen drie kadastrale percelen (Sectie A: percelen 5063, 5048 en 2216) welke momenteel zijn ingericht als (tijdelijk) park, en het Kloosterplein. Deze kavels zijn in eigendom van de Woonstichting Gendt. Grenzend aan het Kloosterplein, ligt de Hof van Breunissen.

Door alleen op drie kadastrale percelen van de Woonstichting Gendt te bouwen is het niet rendabel om hier op een goede ruimtelijk passende wijze appartementen te realiseren. Het idee is nu om het plan te betrekken samen met de Villa Ganita en het perceel van de naastliggende vrijstaande woning. Door die combinatie kan een plan worden gemaakt waarbij de monumentale Villa Ganita en de nieuwbouw een goed samenhangend ensemble gaan vormen, passend in de omgeving.

Stedenbouwkundige situatie/ ontwikkeling hoek Nijmeegsestraat en de Pastoor Pelgromlaan

Het dorp Gendt, onderdeel van de Lingewaard, heeft zich ontwikkeld vanuit de historische kern naast de Waaldijk en enkele buurtschappen. Door oorlogshandelingen is het historische karakter grotendeels verdwenen. De kern bleek te klein voor diverse dorpsfuncties en werden daarom uitgeplaatst. Dit had tot gevolg dat de dorpsfuncties verspreid raakten, waardoor het dorpskernkarakter is verwaterd. De verdichting vond op andere plaatsen dan in de historische kern plaats. Niet alleen is de katholieke kerk uitgeplaatst en zijn verschillende scholen op afstand van de historische kern gebouwd, ook zijn na de oorlog het gemeentehuis, en later in de jaren zeventig ook het bejaardentehuis (op de huidige locatie van de Hof van Breunissen) buiten de kern gebouwd. De korrel van de bebouwing in de directe omgeving van het toenmalige bejaardentehuis is vergroot. Bij de kruising Poelwijklaan-Nijmeegsestraat zijn gebouwen gerealiseerd met een grotere schaal, de drielaags appartementengebouwen, de Elisa’s hof en Villa Kattenburg. Later kreeg ook het bejaardentehuis een schaalvergroting, het huidige Hof van Breunissen, een gebouw van 3 tot 5 bouwlagen hoog. Tot voor een decennium was het (voormalig) gemeentehuis (in de Villa Ganita) het grootste en hoogste volume aan de Nijmeegsestraat, nu vormt het een schakel tussen de schaal van het centrum en de schaal van het huidige zorgcentrum De Hof van Breunissen.
De noordelijke straatwand van de Nijmeegsestraat vertoont alleen ter plaatse van de R.K.- Martinuskerk en de kruising met de Poelwijkstraat (de Elisa’s hof en Villa Kattenburg ) enige schaalvergroting. Verder bestaan deze straatwanden voornamelijk uit vrijstaande en half vrijstaande woningen van één of twee lagen met een kap.

Ontsluiting en zichtlijnen

De Villa Ganita ligt op een prominent zichtbare plek op de hoek van de Nijmeegsestraat en de Pastoor Pelgromlaan. Aan de oostzijde van de Villa Ganita ligt een parkje met prachtige bomen. Aan de westzijde vormt een parkje (Het Kloosterplein) de overgang naar de Hof van Breunissen. Vanaf de Nijmeegsestraat is de Hof van Breunissen duidelijk aanwezig waarbij de schaal beduidend hoger is dan de Villa Ganita. Het Kloosterpad aan de zuidzijde Villa Ganita vormt de scheiding met de woonbebouwing aan de Pastoor Pelgromlaan. Dit pad is echter ondergeschikt geraakt. Het terrein voor de Hof van Breunissen aan de Nijmeegsestraat vormt samen met het Kloosterplein de entree van de Hof van Breunissen.

Plantoelichting Schetsontwerp

Ten behoeve van ruimtelijke kwaliteit moet een ontwikkeling passen op de locatie en binnen de omgeving. Voor de Villa Ganita en omgeving betekent dit dat de toe te voegen appartementen dienen aan te sluiten bij Villa Ganita en moeten passen in het straatbeeld langs de Nijmeegsestraat en een overbrugging vormen naar de Hof van Breunissen. In relatie tot de villa betekent dit dat de toe te voegen appartementen ondergeschikt moeten zijn aan de villa en de villa vrij in de tuin ligt. Langs de Nijmeegsestraat moeten voldoende groene doorzichten zijn en is het van belang dat de nieuwbouw wat betreft bebouwingsmassa aansluit bij de vrijstaande woningen aan de overzijde. Binnen het plangebied zijn volgende deelgebieden te onderscheiden ten behoeve van de ruimtelijke inpassing: de Villa met tuin, de Nijmeegsestraat, het Kloosterplein en zorgcomplex de Hof van Breunissen.

Er is een totaal ensemble ontworpen waarbij de Villa Ganita weer als een solitair object een prominente plek inneemt. Door de recente aanbouwen uit 2004 weer te verwijderen ontstaan er mooie zichtlijnen rondom de Villa. De nieuwbouw aan de westzijde is qua opbouw geïnspireerd op de aanbouw aan de zuidzijde van de Villa uit de jaren vijftig van de twintigste eeuw, de oude Raadzaal. Het nieuwe volume doet denken aan een koetshuis. De gevels en de dakpannen van dit Koetshuis zijn gelijk aan de bakstenen en dakpannen die zijn toegepast bij de Villa. Zo hoort de nieuwbouw nadrukkelijk bij het ensemble en is qua hoogte en massa ondergeschikt gemaakt aan de Villa. Het Koetshuis ligt terug ten opzichte van de rooilijn van de Villa. Zo is er goed zicht op de Villa vanaf de Nijmeegsestraat. De nieuwe gevel van het Koetshuis staat op de plek waar in de bestaande situatie de gevel van de eenlaagse aanbouw van het museum is. De noordgevel van het Koetshuis doet denken aan de deuren van een koetshuis. Vanaf de Nijmeegsestraat is een toegangspad gemaakt voor een aantal parkeerplaatsen. Qua inrichting gaat dit pad door in een tuin en komt uit op de gevel van het Koetshuis. Zo ontstaat een conceptuele verwijzing naar een Koetshuis. De parkeerplaatsen liggen aan de westzijde van het pad, mede om het zicht op de villa zo open mogelijk te houden. De ruimte tussen de Villa en het Koetshuis is zo open mogelijk ingericht en geeft toegang tot de appartementen van het Koetshuis. Het Koetshuis is alzijdig ontworpen.

Aan de westzijde van het Koetshuis, langs de Nijmeegsestraat is een tweede nieuwbouw volume geplaatst dat qua massa de overbrugging naar de hoogbouw van de Hof van Breunissen vormt, het Paviljoengebouw. Het Paviljoengebouw heeft eenzelfde metseldetaillering als ook bij het Koetshuis is toegepast. Hiermee is het een duidelijk onderdeel van het nieuw gevormde ensemble. De bakstenen die zijn toegepast bij het Paviljoengebouw sluiten aan bij de bakstenen die zijn toegepast bij de Hof van Breunissen. Door een aansluiting te zoeken bij de één- en tweelaagse vrijstaande bebouwing aan de noordzijde van de Nijmeegsestraat is de bovenste verdiepingslaag teruggeplaatst. In de gevel is een duidelijke parcelering aangebracht om zo aansluiting te creëren bij de stedenbouwkundige korrel van de Nijmeegsestraat.

Tussen het Paviljoengebouw en de Hof van Breunissen langs de Nijmeegsestraat is een grotere spatie gehouden om zo een duidelijke zichtlijn, vista te maken op het Kloosterplein tussen het Paviljoengebouw en de Hof van Breunissen. Het Kloosterplein is een openbaar gebied dat vanaf meerdere richtingen te bereiken is. Aan de oost en westzijde van het Paviljoengebouw zijn verbindingen gemaakt vanaf de Nijmeegsestraat naar het Kloosterplein. Vanaf de Pastoor Pelgromlaan is het Kloosterpad weer goed toegankelijk ingericht als de verbinding naar het Kloosterplein.
De insteek is om de Villa in ere te herstellen en naar de periode jaren ’50 van de twintigste eeuw (toen in gebruik als gemeentehuis) terug te brengen qua architectuur. Bij de inpassing van de appartementen wordt de oorspronkelijke gebouwindeling als uitgangspunt gehanteerd. In het gebouwenensemble is de villa als een vrijstaande solitair (weer alzijdig) in een tuin ontworpen. Door de recente uitbreiding van 2004 te verwijderen en de nieuwbouw van de villa af te positioneren ontstaan er mooie zichtlijnen langs de villa.

Villa Ganita

Het pand is in 1926 gebouwd als villa en praktijk voor dokter Coenders, een arts in Gendt. Hij liet een villa in traditioneel-klassieke stijl bouwen aan de Nijmeegseweg door architect Charles Marie Estourgie, een oud leerling van architect Berlage. Dokter Coenders beëindigde zijn praktijk in 1941 en overleed kort daarna. Na de oorlog (1948) werd de villa door de gemeente Gendt aangekocht omdat men een gemeentehuis nodig had. De zoon van de oorspronkelijke architect, ook Charles Estourgie, ontwierp die verbouwing. De entreepartij werd verplaatst, er werd een compleet nieuwe entreepartij gebouwd, ter plaatse van de erker aan de oostzijde. De voormalige voorgevel aan de Nijmeegsestraat werd daarbij strakgetrokken; de verbijzonderingen aan deze zijde (dakkapel, risaliserende entree) verdwenen. Waarschijnlijk is in die tijd ook het zuidelijk gelegen volume, de raadzaal, en het tussenlid naar dit zuidelijke volume gebouwd.

Van Villa Ganita is in de waardestelling aangegeven dat het vanwege zijn plek, zijn stijl en zijn historie van belang zijn voor het dorp. Daarnaast is het stedenbouwkundig ook van belang, omdat het een schakel vormt tussen het dorp Gendt en de massaopbouw van de Hof van Breunissen. Hoofdzakelijk heeft de villa zelf en de zuidelijke aanbouw een hoge monumentwaarde. Ook het tussenlid uit de jaren vijftig wordt als waardevol gezien, maar aangezien deze bij de laatste verbouwing aangetast is met een nieuwe indeling, wordt alleen de gevel als waardevol opgevat. De meer recente aan- en verbouwen, waaronder de éénlaagse aanbouw ten behoeve van het museum zijn indifferent.
Bij het maken van de inpassing van een 7 tal appartementen in de Villa Ganita is nadrukkelijk rekening met de monumentwaarden gehouden. Gedacht wordt om de kap te gebruiken voor de inpassing van installaties en eventueel voor één of twee appartementen. De appartementen zijn zo ingepast dat er goede appartementen gemaakt kunnen worden qua oriëntatie, beleving en eventueel het creëren van buitenruimte. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande openingen in de gevel.


Parkeren en landschapsontwerp

De bestaande parkeerplaatsen in de openbare ruimte aan de oostzijde van het voormalige gemeentehuis blijven gehandhaafd. In totaal zijn dat 25 parkeerplaatsen. Door de aanbouwen uit 2004 van de Villa te verwijderen ontstaat er aan de zuidzijde van de Villa veel ruimte. Hierdoor komt de Villa weer vrijer in de ruimte te staan, en ontstaat er een mooie zichtlijn vanaf de Pastoor Pelgromlaan langs de Villa. Het oude Kloosterpad wordt zo weer een volwaardige verbinding van de (parkeerplaatsen aan) de Pastoor Pelgromlaan naar het Kloosterplein tussen de nieuwbouwvolumes en de Hof van Breunissen. Ook zijn er parkeerplaatsen opgenomen aan de zuidzijde van de Villa. Deze parkeerplaatsen zijn ingepakt met een beukenhaag en zijn voorzien van graskeien. De rijbaan is zo vormgegeven dat de auto er te gast is.
Tussen het Paviljoengebouw en de Hof van Breunissen zijn 4 parkeerplaatsen opgenomen. In de huidige situatie bevinden zich hier 2 parkeerplaatsen. Die worden bij deze nieuwe parkeerplaatsen geïntegreerd. De bestaande weg vanaf de Nijmeegsestraat naar de Hof van Breunissen, naar het Kloosterplein, blijft gehandhaafd.

Aan de Nijmeegsestraat worden voor het Koetshuis ook een aantal parkeerplaatsen opgenomen. Deze zijn zo vormgegeven dat de conceptuele toegang tot het Koetshuis wordt geaccentueerd. De parkeerplaatsen worden aan de westzijde van dit pad geplaatst. Aan de oostzijde van dit pad zijn geen parkeerplaatsen opgenomen om het zicht op de Villa en ze zichtlijn tussen de Villa en het Koetshuis vrij te houden. Ook deze parkeerplaatsen worden omgeven met een beukenhaag om het zicht op de auto’s zo veel mogelijk te camoufleren.

De beeldbepalende en monumentale bomen blijven gehandhaafd. De ruimte tussen de nieuwbouwvolumes en de Hof van Breunissen, het Kloosterplein wordt zo groen en openbaar toegankelijk mogelijk ingericht. Zo zal deze groene gebruiksruimte vanuit leefbaarheid, gezondheid, sociale cohesie een bijdrage gaan leveren aan de kwaliteit van de ontwikkeling.

Opdrachtgever:

Woonstichting Gendt

Architect:

Ronnie Kuiper | ASK Architecten

Beeldmateriaal:

3D impressies: Oswald Tacx

bottom of page